Waar bevallen de meeste vrouwen: alles wat je moet weten!
Bevallen is een life-event voor elke vrouw, het is een ervaring die je nooit zal vergeten. Maar waar bevallen de meeste vrouwen eigenlijk? En waarom kiezen ze voor de plek die je kiest? Het is van grote invloed waar een vrouw bevalt. Er zijn veel verschillende plaatsen waar vrouwen kunnen bevallen. In Nederland heb je de keuze uit thuis, poliklinisch (o.a. een geboortecentrum) of in het ziekenhuis. In deze blogpost zullen we de voor- en nadelen van elke locatie bekijken, uitleggen waar bevallen de meeste vrouwen en je helpen beslissen wat voor jou de beste plaats is om je baby te krijgen!
Waar bevallen de meeste vrouwen: de opties
De drie meest voorkomende plaatsen waar vrouwen bevallen zijn thuis, in een poliklinische setting (inclusief een geboortecentrum) of in het ziekenhuis. We lichten ze hieronder toe.
Waar bevallen de meeste vrouwen: thuis
De thuisbevalling, valt inmiddels onder Nederlands erfgoed. Nederland is het enigste land in Europa (en eigenlijk de wereld) waar thuis bevallen normaal en ‘mogelijk’ is. Tussen haakjes, want het is en blijft ten alle tijden jouw keuze waar je wilt bevallen. Volgens de richtlijnen is een thuisbevalling geadviseerd na 37 weken zwangerschap.
Waar bevallen de meeste vrouwen: thuis – voordelen
- Het grootste voordeel van thuis bevallen is dat je in je eigen omgeving bent, je hoeft niet met weeën over straat en als je ongecompliceerd bevalt stap je na de bevalling onder je eigen douche en rechtstreeks je eigen bed weer in;
- Door je eigen omgeving behoudt je ook meer de regie;
- De ervaringen van vrouwen die thuis zijn bevallen zijn beter;
- Uit hygiënisch oogpunt: je hebt alleen te maken te maken met jullie eigen (huis)bacteriën, niet die van het ziekenhuis;
- Uit financieel oogpunt: een thuisbevalling wordt volledig vergoed door de zorgverzekering, je hoeft je dus niet extra te laten verzekeren.
- Je hebt minder kans op medische interventies (ingrepen), zoals bijstimulatie of pijnstilling, dan bij een poliklinische bevalling;
- Vrouwen waarbij de bevalling thuis begint bevallen vaker spontaan, zonder medische interventies als een vacuümpomp of keizersnede;
- Bij een thuisbevalling wordt de verloskundige ondersteunt door de kraamverzorgster, welke jullie de eerste uren na de bevalling wegwijs maakt voor de eerste nacht. Tevens ruimt zij alles op na de bevalling. Het vaak genoemde ‘een thuisbevalling geeft zoveel troep’, is daarmee ook meteen de wereld uit;
- Het is bewezen dat thuis bevallen net zo veilig is als bevallen in het ziekenhuis.
Waar bevallen de meeste vrouwen: thuis – nadelen
- Indien de bevalling niet ongecompliceerd verloopt is er alsnog verplaatsing naar het ziekenhuis nodig. Dit is echter zelden een spoed verplaatsing (<5%), meestal komt het door een wens voor pijnstilling of omdat de bevalling niet vordert. Vaak gebeurd deze verplaatsing met eigen vervoer en niet per ambulance;
- Thuis is er minder mogelijk qua pijnstilling, voor medicinale pijnbestrijding als een ruggenprik of pijnpompje moet je naar het ziekenhuis.
Waar bevallen de meeste vrouwen: geboortecentrum / poliklinisch
Ook kan je bevalling in een geboortecentrum of poliklinisch in het ziekenhuis. Hierbij is bevallen in een geboortecentrum nog een alternatief voor een poliklinische bevalling. Bij beide keuzen, wordt je begeleidt door je eigen verloskundige. Een geboortecentrum is vaak ontworpen met een meer huiselijke sfeer. In sommige geboortecentra is pijnbestrijding, als in lachgas of een bevalbad, mogelijk.
Bij een poliklinische bevalling, beval je in het ziekenhuis (ook met je eigen verloskundige). Je kiest er dan zelf voor om in het ziekenhuis te bevallen, je huurt dan als het ware de kamer. Er is dan vaak geen kraamverzorgster aanwezig, maar een verpleegkundige uit het ziekenhuis. De gynaecoloog of klinisch verloskundige is niet bij de bevalling aanwezig.
Waar bevallen de meeste vrouwen: geboortecentrum – voordelen
- Meer huiselijke sfeer dan in het ziekenhuis;
- De tussenweg als je niet thuis wilt bevallen, maar het ziekenhuis te medisch vindt;
- In sommige geboortecentra is meer mogelijk qua pijnstilling, zoals lachgas of een bevalbad;
- Een geboortecentrum ligt soms in het ziekenhuis, mocht er een complicatie optreden (bijvoorbeeld: je wenst toch pijnstilling), kan je zo naar de andere gang gereden worden;
- Bij sommige geboortecentra is het mogelijk om er na de bevalling ook een deel van je kraamtijd door te brengen.
Waar bevallen de meeste vrouwen: geboortecentrum – nadelen
- Er zijn kosten verbonden om te bevallen in een geboortecentrum, soms wordt dit niet vergoedt door de zorgverzekeraar;
- Je moet je huis uit om in het geboortecentrum te komen, wat bij een thuisbevalling niet het geval is;
- Als er tijdens de bevalling sprake is van een complicatie (bijvoorbeeld, het kindje heeft in het vruchtwater gepoept), moet je alsnog naar het ziekenhuis. Indien het geboortecentrum in het ziekenhuis ligt, maar dat ziekenhuis is vol, moet je alsnog naar een ander ziekenhuis.
Waar bevallen de meeste vrouwen: poliklinisch – voordelen
- Als je hebt bedacht om poliklinisch te bevallen, dan heb je je hier ook op voorbereidt;
- Je hoeft niet meer te reizen als er toch een complicatie ontstaat of als je pijnstilling wenst;
- Na de bevalling ga je meestal snel (<3 uur) naar huis. De kraambedcontroles worden door de kraamverzorgster en de verloskundige overgenomen.
Waar bevallen de meeste vrouwen: poliklinisch – nadelen
- Er is een hogere kans op medische interventies in vergelijking met een thuisbevalling;
- Er zijn kosten verbonden aan een poliklinische bevalling, deze worden soms niet allemaal door de zorgverzekeraar vergoedt;
- Indien je medische pijnbestrijding wenst wordt de zorg overgenomen door het ziekenhuis en zal je verloskundige afscheid nemen. Dit verschilt echter per ziekenhuis en per verloskundigen praktijk, vraag dit na bij wie je onder zorg bent;
- De sfeer in het ziekenhuis is medisch, niet zo huiselijk als thuis of een geboortecentrum;
- Vaak ga je binnen 3 uur na de bevalling naar huis en maakt het niet uit of dit in de nacht of overdag is. Je kan niet altijd opstart zorg van de kraamzorg krijgen in de nacht.
Waar bevallen de meeste vrouwen: klinisch
Je bevalt klinisch, ook wel medisch, als er een medische reden is. Bij een klinische bevalling krijg je ondersteuning van een klinisch verloskundige en verpleegkundige. Mocht het nodig zijn, dan zal ook de gynaecoloog erbij komen. Bij een klinische bevalling ligt de regie minder in jouw handen, vaak komen er protocollen en richtlijnen om de hoek kijken die passen bij jouw medische indicatie. Dit zegt echter NIET, dat je niet mag aangeven hoe je wilt bevallen.
Door je goed in te lezen en een geboorteplan op te stellen, kan je jullie wensen kenbaar maken. Ook kan je hierdoor onderwerpen tegenkomen waar je je verder in wilt verdiepen. Door duidelijk te maken dat je je eigen onderzoek hebt gedaan, ziet je zorgverlener ook dat je weet waar je het over hebt. Op deze manier behoudt je de regie en kan je je droombevalling zeker waar maken.
Waar bevallen de meeste vrouwen: klinisch – voordelen
- Een medische indicatie houdt in dat er redenen zijn om jouw conditie, of die van de baby, goed in de gaten te houden. In het ziekenhuis is alles bij de hand om jullie in deze situatie zo optimaal en zo snel mogelijk te kunnen helpen;
- Het ziekenhuis verandert steeds meer (in positieve zin!), patiëntgerichte zorg & shared care wordt steeds meer normaal.
Waar bevallen de meeste vrouwen: klinisch – nadelen
- Minder inspraak over je eigen bevalling en wensen (tip: schrijf een goed geboorteplan en ga hierover in gesprek!);
- Bij een medische indicatie worden jij en de baby vaak goed gecontroleerd. Dit betekend vaak dat je aan draden zit, waardoor je minder bewegingsvrijheid hebt. Vaak is er alsnog veel mogelijk, overleg hierover;
- De aankleding en uitstraling is medisch, er is geen huiselijke sfeer.
Nadelen
- Minder inspraak over eigen bevalling.
- Een medische indicatie betekent dat de conditie van je baby goed in de gaten gehouden wordt (bijvoorbeeld door apparatuur). Dat betekent dat je vaak minder bewegingsvrijheid hebt. Wil je bijvoorbeeld douchen: dat kan alleen in overleg.
- De sfeer in het ziekenhuis is vaak niet huiselijk.
Waar bevallen de meeste vrouwen: bevallen met een plaatsindicatie
Een plaatsindicatie houdt in dat je een medische indicatie hebt om in het ziekenhuis te bevallen, maar dat je wel begeleid mag worden door je eigen verloskundige. Indicaties zijn bijvoorbeeld ruim bloedverlies bij een vorige bevalling, als je in een flat woont zonder lift of als je geadviseerd bent om onder antibiotica te bevallen.
Een plaatsindicatie zorgt er voor dat je de kosten van het ziekenhuis niet hoeft te betalen.
Waar bevallen de meeste vrouwen: eigen keuze
Je mag zelf bepalen op welke plek je wilt bevallen. Er kan een advies gegeven worden over een medische indicatie en het is aan jou/jullie om je hierover te laten informeren over de voor- en nadelen hiervan.
Iedere zorgverlener heeft zorgplicht. Wilt je zorgverlener niet met jouw wensen in zee gaan, zijn zij verplicht om je te koppelen aan een zorgverlener die dit wel kan. Het is goed om samen het gesprek aan te gaan en te kijken welke wensen je hebt en waar de haken en ogen aan zitten voor je huidige verloskundigen.
Bedenk ook dat sommige indicaties die thuis worden afgeraden (bijvoorbeeld een stuitbevalling), niet vaak voorkomen. Het is dan goed om een zorgverlener te zoeken die hier bekwaam mee is. Als je huidige verloskundige praktijk zich hier niet goed bij voelt, is de voornaamste reden waarschijnlijk dat ze hier nauwelijks tot geen ervaring mee hebben. Je moet je zelf dan ook afvragen of jij je er dan comfortabel bij voelt (als je een zenuwachtige zorgverlener naast je hebt staan).
Waar bevallen de meeste vrouwen: de cijfers
In 2020 beviel 9,7% van de vrouwen, zwanger van hun eerste kind, thuis. 2,2% beviel in een geboortecentrum, 7,2% poliklinisch in het ziekenhuis en 80,9% medisch in het ziekenhuis.
Als we kijken naar vrouwen die bevielen van hun 2e kind of verder, beviel er 20,7% thuis. 2,3% beviel in een geboortecentrum, 13% poliklinisch en 63,3% medisch in het ziekenhuis.
Waar bevallen de meeste vrouwen: waar wil ik bevallen?
Je zal het beste bevallen op de plek waar jij je het fijnst en comfortabelste voelt. Dit kan per moment wisselen en is ook afhankelijk van waar je partner zich prettig voelt. Schrijf voor je zelf de voor- en de nadelen op van de verschillende locaties en kijk welke het zwaarst meewegen voor je ‘definitieve’ beslissing.
Houdt ook in je achterhoofd dat het anders kan lopen. Zo hebben we helaas steeds vaker te maken met drukte en personeelstekort. Hierdoor liggen ziekenhuizen vol en moet je uitwijken naar een ander ziekenhuis of toch thuis bevallen. Uiteraard probeert je zorgverlener je altijd op de plek te krijgen waar je wenst te bevallen. Weet dat er voor spoed altijd plek is.
Waar bevallen de meeste vrouwen: wat wil mijn partner?
Je (geboorte)partner heeft een grote invloed. Het is natuurlijk het mooiste als jullie vanaf het eerste moment op dezelfde lijn liggen wat betreft de plaats van de bevalling. Als dit niet het geval is, ga met elkaar in gesprek. Schrijf voor jezelf de voor- en de nadelen op van de plek waar jullie willen bevallen.
Is er sprake van angst? Onwetendheid? Ga dit na en pak dit samen aan. Een bevalcursus kan hier goede ondersteuning in bieden. Heb je ook al nagedacht over de bevalling wie zijn erbij?
Waar bevallen de meeste vrouwen: niks staat vast
Als je een geboorteplan hebt bedacht, maar hier tijdens de bevalling toch anders over denkt (thuis vs. ziekenhuis of wel vs. geen pijnstilling), is dat helemaal oké. Je hoeft je niet vast te houden aan het plan wat je van te voren had bedacht. Een geboorteplan is fijn om je te kunnen voorbereiden op hoe je het het liefste voor je ziet, het nodigt je uit om verder onderzoek te doen naar onderwerpen waar je nog te weinig van af weet.
Is het voor jou al duidelijk waar je wilt bevallen? Denk dan ook eens na over bevalhoudingen!